Rijksmonumenten Geldrop

R.K. Maria en Brigidakerk

R.K. KERK in Neo-Gotische stijl, toegewijd aan de H.H. Maria en Brigida gebouwd tussen 1879-84. Het ontwerp is van architect H.J. van Tulder.

Het is een driebeukige kruiskerk met toren en dakruiter onder zadel- en lessenaarsdaken met leien gedekt.

Omschrijving:

Het gebouw heeft een schip van vijf vakken, een dwarspand van een vak met dwergtravee en een koor van twee vakken met 5/10 sluiting en zijkapellen, opgetrokken in baksteen.

De toren telt vier geledingen. De eerste bevat de hoofdingang met een portaal met zuiltjes en archivolten en in de zijgevels ingangen in ondiepe spaarvelden afgesloten met een getrapte segmenttoog. De tweede geleding heeft een driedelig raam voor de orgelgalerij en in de zijgevel driedelige blindnissen. De derde geleding heeft vijf nissen waarvan twee iets hoger. De klokkegeleding heeft driedelige galmopeningen waarboven een wijzerplaat. De spits gaat van vierkant naar achtkant over en heeft een brede bakstenen sierlijst. Overhoekse steunberen. Schip, trancept en koor zijn eenvoudig gedetailleerd, met drie en tweedelige spitsboogramen, in de lichtbeuk geflankeerd door nissen. Geprofileerde lijsten en omlijste steigergaten onder de goten. De zijbeuken hebben schermgevels met topgevels.

Inwendig is het gebouw geheel gepleisterd en overwelfd met in schoon metselwerk uitgevoerde bakstenen kruisribgewelven. De opstand is tweedelig. Geprofileerde bundelpijlers lopen over in de scheibogen en gewelfribben. Boven de scheibogen, onder de door nissen geflankeerde lichtbeukramen een geleding van vijf blindnissen. Aan de torenzijde een orgelgalerij met opengewerkte balustrade en heiligenbeelden. In de koortravee zijn de bogen gevuld met een tweedelige deels blinde arcade. De tranceptarmen hebben drie tweelichtramen met een rozetraam. De biechtstoelen hebben drie topgevels. In de koorsluiting bevinden zich tweedelige hoge ramen boven blindnissen. De kerk is geheel gepolychromeerd en bezit een rijke neogotische inventaris waarvan alleen de preekstoel verdwenen is. Deze polychromie bindt het gehele interieur samen en is uitgevoerd door P. Bockholts uit Eindhoven (tussen 1890 en 1900) met figuratieve schilderingen door A. Brouwer uit Hilversum. De muurvlakken hebben blokverbanden met horizontale lijsten en onder de plint de gebruikelijke gordijnimitaties. Op de kolonetten zig-zag en kepermotieven, in de velden boven de arcaden bladmotieven. De gewelfvelden zijn met gekleurde baksteen afgezet. De achterwanden van de zijkapellen hebben monogrammen. In het schip de geschilderde kruiswegstaties, in de kapellen het Dogma van Maria Onbevlekte Ontvangen en de H. Familie op weg naar Jerusalem. In het koor de Aanbidding der Wijzen, Johannes de Doper en het Lam Gods, Emmaus en de Ongelovige Thomas. Het hoogaltaar (1884-85) bestaat uit een hoog retabel met baldakijn in kalksteen geflankeerd door twee engelen. In de zijkapellen baldakijnaltaren van Maria Onbevlekt Ontvangen en de H. Familie (1884-90) opgetrokken in architecturale vormen door P. van der Mark uit Eindhoven. In de viering beelden van het H. Hart, Barbara, Willibrordus, Norbertus, Anna, Maria, Lucia, Leonardus, Brigida en Gregorius. Doopvont (1898). Neogotische eiken banken.

Waardering:

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de dorpskerk in het laatste kwart van de negentiende eeuw. Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering en is van kunsthistorisch belang door de rijke detaillering en beschildering van het interieur. Het gebouw is tevens van belang als voorbeeld van het oeuvre van de architect Van Tulder. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de uitgroei van het kerkdorp Zesgehuchten. Het is van belang vanwege de zeldzaamheid van het polychrome interieur.

* bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed